Ngưỡng khởi nghiệp thấp, tâm lý “ăn uống không bao giờ mất nhu cầu”
Lý do quan trọng nhất là chi phí gia nhập ngành thấp. Chỉ cần vài chục đến vài trăm triệu đồng, nhiều gia đình có thể thuê mặt bằng nhỏ, sắm ít bàn ghế, mở quán ăn sáng hoặc quán cà phê bình dân. So với các ngành nghề khác đòi hỏi vốn lớn, kỹ thuật cao, F&B (Food & Beverage) dễ tiếp cận hơn.
Thứ hai, ăn uống là nhu cầu thiết yếu. Dù kinh tế khó khăn, con người vẫn phải ăn ba bữa một ngày. Cà phê không chỉ là đồ uống, mà còn là không gian gặp gỡ bạn bè, trao đổi công việc. Chính vì vậy, nhiều người tin rằng mở quán ăn, cà phê “ít rủi ro” hơn so với đầu tư tài chính, bất động sản hay công nghệ.
Thứ ba, chuyển nghề khi thất nghiệp. Không ít nhân sự sau khi mất việc ở doanh nghiệp đã dùng tiền tích lũy để kinh doanh nhỏ, coi đây là cách chủ động tạo việc làm cho bản thân và gia đình.
Thực tế: Cạnh tranh khốc liệt, thị trường bão hòa
Tuy nhiên, góc nhìn chuyên môn cho thấy thị trường F&B không hề dễ dàng. Khi nhiều người cùng lựa chọn một hướng đi, sự cạnh tranh trở nên bão hòa. Trên thực tế, theo một khảo sát của Hiệp hội F&B Việt Nam, hơn 70% quán ăn, cà phê nhỏ lẻ phải đóng cửa sau 12–18 tháng hoạt động, nguyên nhân chính là thiếu khách hàng và dòng tiền.
Ngoài ra, người tiêu dùng trong khủng hoảng có xu hướng thắt chặt chi tiêu. Họ ưu tiên những lựa chọn quen thuộc, an toàn, hoặc thương hiệu lớn có uy tín. Điều này khiến các quán mới mở khó tạo dựng niềm tin. Nếu sản phẩm không có gì khác biệt, nguy cơ “mở hôm nay, đóng ngày mai” là rất lớn.
Chi phí vận hành cũng là một áp lực không nhỏ. Giá thuê mặt bằng tại các đô thị lớn vẫn ở mức cao, cộng thêm chi phí nguyên liệu, nhân sự, điện nước… đều có thể nhanh chóng ăn mòn lợi nhuận. Không ít chủ quán phải đóng cửa chỉ sau vài tháng vì không lường trước bài toán dòng tiền.
Có nên mở quán trong thời điểm khủng hoảng?
Câu trả lời là có thể, nhưng không dành cho tất cả mọi người. Muốn tồn tại và phát triển, quán ăn, cà phê trong giai đoạn này cần hội đủ ba yếu tố:
1. Lợi thế cạnh tranh rõ ràng: Món ăn độc đáo, hương vị đặc trưng, vị trí thuận lợi, hoặc dịch vụ khác biệt. Chỉ khi tạo ra trải nghiệm “khác” thì mới có thể thu hút khách hàng.
2. Kế hoạch tài chính an toàn: Chủ quán cần dự trù chi phí ít nhất 6–12 tháng, tránh phụ thuộc vào doanh thu ngay lập tức. Đây là yếu tố then chốt giúp vượt qua giai đoạn đầu khó khăn.
3. Nắm bắt xu hướng tiêu dùng mới: Mô hình take-away, cà phê xe đẩy, giao hàng online, quán nhỏ gọn nhưng xoay vòng vốn nhanh đang phù hợp hơn so với những quán đầu tư hoành tráng, tốn kém.
Kết luận
Hiện tượng nhiều người mở quán ăn, quán cà phê trong khủng hoảng phản ánh tâm lý tìm “bến đỗ an toàn trong bất ổn”. Tuy nhiên, ngành F&B vốn khắc nghiệt, đòi hỏi hơn cả sự can đảm – đó là chiến lược kinh doanh rõ ràng, bản sắc riêng và kỷ luật tài chính.
Khủng hoảng có thể là cơ hội để khởi nghiệp, nhưng chỉ những ai chuẩn bị kỹ lưỡng và có điểm khác biệt mới đủ sức tồn tại trong cuộc đua đầy khốc liệt này.
Tác giả: Tiểu Minh
