Vậy, lãnh đạo cần làm gì để không chỉ sống sót mà còn từng bước hồi phục và phát triển?
Tư duy lại toàn bộ chiến lược: Sinh tồn là ưu tiên số 1
Khác với thời điểm tăng trưởng nóng, trong khủng hoảng – mục tiêu cao nhất của doanh nghiệp không còn là mở rộng, mà là giữ vững hệ thống và duy trì dòng tiền dương. Nhà lãnh đạo phải sẵn sàng cắt bỏ những gì không tạo ra giá trị thiết yếu, giảm thiểu các khoản chi tiêu lãng phí, và tập trung vào sản phẩm – dịch vụ cốt lõi mang lại lợi nhuận.
Câu hỏi cần đặt ra lúc này là:
- Khách hàng thực sự cần điều gì?
- Sản phẩm nào tạo ra biên lợi nhuận tốt nhất?
- Đội ngũ nào đang mang lại hiệu quả cao nhất?
Quản trị dòng tiền chặt chẽ, minh bạch tài chính
Dòng tiền là máu của doanh nghiệp – đặc biệt trong khủng hoảng. Người lãnh đạo phải có trong tay một bức tranh tài chính rõ ràng mỗi tuần, thậm chí mỗi ngày nếu cần.
Hãy chủ động:
- Đàm phán giãn nợ, giảm lãi suất với ngân hàng.
- Thương lượng kéo dài thời gian thanh toán với nhà cung cấp.
- Đưa ra chính sách thanh toán linh hoạt để giữ chân khách hàng và đẩy hàng tồn.
Bên cạnh đó, cần lập ra 3 kịch bản tài chính: bi quan, trung lập và lạc quan – kèm theo hành động tương ứng để ứng phó linh hoạt.
Giao tiếp nội bộ: Càng khủng hoảng, càng phải minh bạch
Một sai lầm lớn trong quản trị khủng hoảng là giấu nhẹm sự thật hoặc chỉ giao tiếp chung chung với nhân viên. Khi tin đồn lan truyền, tâm lý lo sợ sẽ lấn át sự đồng lòng.
Hãy nhớ rằng, minh bạch tạo niềm tin – niềm tin giữ được con người. Nhà lãnh đạo cần:
- Giao tiếp định kỳ về tình hình công ty.
- Nói rõ khó khăn, nhưng kèm theo kế hoạch cụ thể.
- Trao quyền cho cấp trung quản lý đội nhóm, truyền năng lượng tích cực và hành động thống nhất từ trên xuống dưới.
Củng cố đội ngũ tinh gọn – giữ người tài, chia tay đúng cách
Không phải ai cũng đủ sức đi cùng công ty trong giai đoạn thử thách. Lúc này, người lãnh đạo cần tinh gọn bộ máy, giữ lại những nhân sự có giá trị cao, đồng thời chia tay với sự tử tế đối với những người không còn phù hợp.
Đừng coi sa thải là thất bại – nếu được làm đúng, đó là hành động bảo vệ phần còn lại của tổ chức.
Đồng thời, hãy trao quyền và khuyến khích đội ngũ chủ động đổi mới – vì người tài luôn cần được tin tưởng và thách thức.
Linh hoạt thích nghi – Đừng ngại thay đổi mô hình kinh doanh
Đại dịch COVID-19, chiến sự toàn cầu, biến động thị trường… tất cả đã chứng minh một điều: doanh nghiệp sống sót không phải là doanh nghiệp lớn nhất, mà là doanh nghiệp linh hoạt nhất.
Người lãnh đạo cần mạnh dạn:
- Chuyển đổi số: từ bán hàng truyền thống sang online, từ quản lý thủ công sang phần mềm.
- Chuyển hướng sản phẩm: ví dụ từ phục vụ doanh nghiệp sang phục vụ cá nhân.
- Tìm kiếm nguồn doanh thu thay thế: hợp tác liên ngành, phát triển dịch vụ gia tăng.
"Thay đổi hay là chết" – câu nói cũ nhưng luôn đúng.
- Gắn kết lại khách hàng – Dịch vụ chăm sóc là vũ khí sống còn
Trong khủng hoảng, khách hàng trở nên khó tính, e dè và nhạy cảm hơn bao giờ hết. Nhà lãnh đạo không thể phó mặc cho phòng kinh doanh, mà cần cùng đội ngũ ra chiến tuyến:
- Gọi điện, gửi thư cảm ơn khách hàng cũ.
- Lắng nghe nhu cầu mới – điều chỉnh sản phẩm phù hợp.
- Ưu đãi hợp lý, tận tâm hơn trong hậu mãi để xây dựng lòng trung thành.
Một khách hàng giữ lại trong khủng hoảng có thể trở thành "người hùng" giới thiệu khách hàng mới trong giai đoạn phục hồi.
Lãnh đạo bằng sự hiện diện – Đừng ẩn mình
Trong khủng hoảng, người ta cần một người đứng mũi chịu sào. Nếu người lãnh đạo biến mất, tránh né hay chỉ giao việc từ xa, thì văn hóa doanh nghiệp sẽ vỡ vụn.
Hãy có mặt nơi khó khăn nhất, truyền niềm tin bằng sự hiện diện và hành động cụ thể. Đây là lúc người đứng đầu thể hiện được bản lĩnh và khả năng truyền cảm hứng thực sự.
Giữ vững giá trị cốt lõi – Văn hóa là sức mạnh vượt khủng hoảng
Khó khăn có thể buộc doanh nghiệp thay đổi chiến thuật, mô hình, thậm chí cả sản phẩm. Nhưng có một thứ không bao giờ nên thay đổi – đó là giá trị cốt lõi và văn hóa doanh nghiệp.
Nếu văn hóa là “khách hàng là trung tâm” thì trong khủng hoảng càng phải phục vụ tốt hơn. Nếu là “chính trực”, thì dù khó khăn đến đâu cũng không làm điều trái đạo đức. Những nguyên tắc ấy là kim chỉ nam để mọi người không rơi vào hoảng loạn và mất phương hướng.
Kết luận: Khủng hoảng là phép thử của người lãnh đạo
Khó khăn không giết chết doanh nghiệp – chính cách phản ứng sai lầm mới là nguyên nhân thật sự. Một nhà lãnh đạo bản lĩnh là người:
- Nhìn thẳng vào vấn đề,
- Không trốn tránh trách nhiệm,
- Truyền được năng lượng tích cực cho tổ chức,
- Và dám thay đổi để thích nghi.
Cơn bão nào rồi cũng sẽ qua, và sau đó – chỉ những người dám chèo chống mới còn đứng vững để tiếp tục cuộc chơi. Lãnh đạo không phải là người giỏi nhất khi trời yên biển lặng, mà là người giữ được tay lái khi con tàu chao đảo.
Tác giả: Minh Minh
