Chưa đạt kế hoạch đề ra
Hiệp hội BĐS TP.HCM (HoREA) nhận thấy, chính sách nhà ở xã hội (NƠXH) là chính sách lớn của Đảng và Nhà nước ta, nhằm đảm bảo an sinh xã hội về nhà ở cho “người yếu thế” trong xã hội để bảo đảm “quyền có chỗ ở” của công dân được Hiến pháp quy định…
Sau hơn 10 năm thực hiện “Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia giai đoạn 2011-2020”, tính đến hết năm 2022, cả nước đã hoàn thành 307 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị với khoảng 157.100 căn chỉ đạt 41,7% kế hoạch và đang triển khai thực hiện 418 dự án với khoảng 432.400 căn.
Trong đó, NƠXH dành cho công nhân khu công nghiệp đã hoàn thành 126 dự án với khoảng 62.700 căn hộ và đang triển khai 127 dự án khoảng 160.900 căn hộ; nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp đô thị, đã hoàn thành 181 dự án với khoảng 94.390 căn hộ và đang triển khai 291 dự án với khoảng 271.500 căn hộ.
Ảnh minh hoạ.TP.HCM đã hoàn thành đưa vào sử dụng 23 dự án NƠXH với 18.085 căn trong giai đoạn 2015-2020 đạt 75% kế hoạch và dự kiến triển khai đầu tư xây dựng 25 dự án nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2025 với tổng số căn hộ là 30.610 căn.
Tuy nhiên, theo Báo cáo tổng kết năm 2020, 2021, 2022 của Bộ Xây dựng cho thấy công tác phát triển NƠXH của cả nước tiếp tục sụt giảm mạnh, chỉ hoàn thành 19 dự án nhà ở xã hội đưa vào sử dụng với 4.671 căn.
Cụ thể, năm 2020 chỉ hoàn thành 08 dự án với 1.677 căn, năm 2021 chỉ hoàn thành 05 dự án với 1.694 căn và năm 2022 cũng chỉ hoàn thành được 06 dự án với 1.300 căn.
Nhìn chung, kết quả phát triển NƠXH chưa đạt kế hoạch đã đề ra, chưa đáp ứng kịp nhu cầu nhà ở rất lớn của cán bộ, công chức, viên chức nhà nước, cán bộ lực lượng vũ trang, công nhân, lao động, người có thu nhập thấp đô thị và người nhập cư.
Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 338/QĐ-TTg ngày 3/4/2023 phê duyệt “Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”.
Trong đó, đặt ra mục tiêu phát triển 428.000 căn NƠXH trong giai đoạn 2021-2025 và 572.000 căn nhà ở xã hội trong giai đoạn 2026-2030, nhưng kết quả đạt được còn rất khiêm tốn.
Tại Hội nghị triển khai “Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030” ngày 19/5/2023, Bộ Xây dựng cho biết, từ năm 2021 đến ngày 18/5/2023, cả nước mới hoàn thành 41 dự án NƠXH khu vực đô thị với khoảng 19.516 căn, chỉ đạt 4,55% kế hoạch của giai đoạn 2021-2025 và đang triển khai thực hiện 294 dự án với khoảng 288.499 căn.
Giải pháp nào cho xây dựng NƠXH
Theo HoREA, để đạt được mục tiêu phát triển 428.000 căn hộ NƠXH vào năm 2025 thì vấn đề quan trọng nhất hiện nay là cần phải tập trung nỗ lực xây dựng, hoàn thiện chính sách về nhà ở xã hội của Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) để tháo gỡ vướng mắc, khó khăn về cơ chế, chính sách, tạo quỹ đất, tạo nguồn vốn ưu đãi tín dụng nhà ở xã hội để hỗ trợ cho người mua, thuê mua nhà ở xã hội và huy động thêm nhiều nguồn lực xã hội hoá từ khu vực tư nhân tham gia đầu tư phát triển nhà ở xã hội, tạo điều kiện cho các Tập đoàn và doanh nghiệp BĐS lớn thực hiện cam kết đầu tư phát triển khoảng 1,5 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030.
Vì vậy, HoREA cho rằng, cần phải sửa đổi số quy định về chính sách NƠXH của Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi). Cụ thể, đề nghị Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) khẳng định “NƠXH có chất lượng tương đương nhà ở thương mại (NƠTM) là nhà ở thuộc dự án nhà ở xã hội, dự án nhà lưu trú công nhân, dự án ký túc xá học sinh, sinh viên, dự án nhà ở cho lực lượng vũ trang có sự hỗ trợ của nhà nước cho các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở”.
Ảnh minh hoạ.Bên cạnh đó, có thể do nhận thức chưa đúng về nhà ở xã hội và chỉ nhằm tìm cách làm giảm giá thành nhà ở xã hội hoặc xem nhà ở xã hội là “nhà rẻ tiền”, nên đã có một số quy định pháp luật về nhà ở xã hội chưa theo hướng bảo đảm chất lượng nhà ở xã hội tương đương nhà ở thương mại cùng loại…
Hiệp hội đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 8 Điều 3 Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) về “giải thích từ ngữ”, như sau: “NƠXH có chất lượng tương đương nhà ở thương mại là nhà ở thuộc dự án NƠXH, dự án nhà lưu trú công nhân, dự án ký túc xá học sinh, sinh viên, dự án nhà ở cho lực lượng vũ trang có sự hỗ trợ của nhà nước cho các đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội”.
Đề nghị Bộ Xây dựng xem xét sửa đổi Quyết định số 510/QĐ-BXD ngày 19/5/2023 theo hướng “công bố suất vốn đầu tư xây dựng công trình và giá xây dựng tổng hợp bộ phận kết cấu công trình năm 2022” đối với nhà ở xã hội tương đương với nhà ở thương mại cùng loại, chỉ khác nhau về giá trị vật liệu, trang thiết bị hoàn thiện công trình và không cho phép xây dựng công trình cao tầng, nhà chung cư trên 5 tầng mà không bố trí thang máy.
“Nhà ở riêng lẻ của đối tượng được Nhà nước hỗ trợ cải thiện nhà ở” không phải là NƠXH vì nhà ở này “nằm ngoài” dự án NƠXH và vẫn thuộc sở hữu của các đối tượng này không bị hạn chế về “quyền” của chủ sở hữu nhà, khác với NƠXH “nằm trong” dự án NƠXH và “quyền” của chủ sở hữu NƠXH có bị hạn chế trong thời gian chưa thanh toán hết tiền mua, thuê mua nhà theo quy định của Luật Nhà ở.
Do vậy, rất cần thiết phân định rõ 2 nhóm đối tượng được Nhà nước hỗ trợ về nhà ở gồm “nhóm đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về NƠXH” và “nhóm đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ cải thiện nhà ở”.
Tác giả: Hồng Đức
