Doanh thu 0 đồng và phát hành trái phiếu
Theo Bộ Tài chính, tổng khối lượng trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) phát hành năm 2021 đạt 639.766 tỷ đồng, tăng 38,8% so với năm 2020 (466.826 tỷ đồng), chủ yếu là TPDN phát hành riêng lẻ đạt 605.520 tỷ đồng, tăng 38,8% so với năm 2020, tổng khối lượng TPDN chào bán ra công chúng trong năm 2021 đạt 34.146 tỷ đồng, tăng 11,8% so với năm 2020.
Đối với trái phiếu do các doanh nghiệp bất động sản, xây dựng phát hành, 88,2% khối lượng phát hành là trái phiếu có tài sản đảm bảo hoặc bảo lãnh thanh toán, 11,8% khối lượng phát hành là trái phiếu không có tài sản đảm bảo. Tài sản đảm bảo của trái phiếu do các doanh nghiệp bất động sản phát hành chủ yếu là bất động sản, các chương trình, dự án (chiếm 57,84% tổng khối lượng phát hành), bảo đảm bằng cổ phiếu (chiếm 23,95%), bảo đảm bằng cả bất động sản và cổ phiếu (chiếm 1,37%) và bảo đảm bằng các tài sản khác (chiếm 8,67%).
Nhóm doanh nghiệp bất động sản dẫn đầu về nợ vay TPDN trong năm vừa qua có: Công ty CP đầu tư và xây dựng Vạn Trường Phát, Công ty CP Osaka Garden, Công ty TNHH kinh doanh bất động sản Mediterranena Revival Villas…Nhóm doanh nghiệp này trong năm 2021 đã huy động trên 6.900 tỉ đồng nợ vay TPDN để làm dự án bất động sản.
Đáng chú ý phải kể đến Vạn Trường Phát, khi doanh nghiệp này có nhiều đợt phát hành trái phiếu với quy mô lớn. Cụ thể, doanh nghiệp này đã phát hành số lượng trái phiếu có trị giá 10.000 tỷ đồng, cao gấp 3,3 lần vốn chủ sở hữu.
Theo thông tin được công bố bởi Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) trong năm 2021, Vạn Trường Phát đã huy động thành công 10.000 tỷ đồng trái phiếu thông qua 5 đợt phát hành.
Đáng chú ý, mỗi lô trái phiếu của Vạn Trường Phát đều có giá trị là 2.000 tỷ đồng. Kỳ hạn đều là 5 năm, đáo hạn vào năm 2026 với lãi suất đối với hai kỳ tính lãi đầu tiên là 10%/năm.
Trong đó, 8.000 tỷ thu về từ 4/5 đợt phát hành trái phiếu sẽ được doanh nghiệp dùng để thanh toán tiền đặt cọc để nhận chuyển nhượng một phần dự án Khu đô thị Việt Phát.
Đáng nói, tài sản đảm bảo cho các lô trái phiếu nghìn tỷ của Vạn Trường Phát là bất động sản liên quan và phát sinh từ khu đất 78 ha thuộc dự án Việt Phát tại xã Tân Lập, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An và một số tài sản khác..
Một đơn vị thân quen với Vạn Trường phát là CTCP Chứng khoán Tân Việt (TVSI) tổ chức tư vấn và phát hành cho các lô trái phiếu trên của Vạn Trường Phát. Trong khi đó, tổ chức nhận tài sản đảm bảo là Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn (SCB); tổ chức kiểm toán là Hãng kiểm toán và định giá ATC; Tổ chức tư vấn luật là Vina Legal.
Vạn Trường Phát mới được thành lập vào tháng 6/2019, đến nay công ty này chưa tròn 3 tuổi nhưng đã huy động khối lượng trái phiếu rất lớn như vậy. Từ đây, nhiều dấu hỏi về năng lực thực sự của Vạn Trường Phát lại được đặt ra!
Theo tìm hiểu, Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Vạn Trường Phát được thành lập vào tháng 6/2019, tiền thân là Công ty Cổ phần Star Zone đặt trụ sở tại tầng 2, toà nhà CT Office Building, 56 Yên Thế, phường 2, quận Tân Bình, Tp.HCM. Ngành nghề chính của doanh nghiệp là xây dựng nhà ở, kinh doanh bất động sản, quản lý, tư vấn bất động sản.
Công ty này có vốn điều lệ ban đầu ở mức 320 tỷ đồng, cơ cấu cổ đông sáng lập gồm: Bà Nguyễn Kiều Lệ (chiếm 55% vốn), bà Huỳnh Bảo Vy (30% vốn) và ông Vương Tuấn Minh (15% vốn).
Cuối tháng 5/2021, Vạn Trường Phát đã tăng mạnh vốn điều lệ lên mức 2.000 tỷ đồng, bà Nguyễn Kiều Lệ (SN 1988) làm Tổng Giám đốc kiêm người đại diện theo pháp luật.
Trong năm 2019 và 2020, doanh thu Vạn Trường Phát đều là 0 đồng. Hoạt động bán hàng không phát sinh khi cũng chỉ đạt 0 đồng. Cũng ngay trong năm đầu tiên thành lập, Vạn Trường Phát đã lỗ 105 triệu đồng và con số này nâng lên 165 triệu đồng trong năm 2020.
Ngoài doanh thu 0 đồng và thua lỗ 2 năm liên tiếp, cuối năm 2020, nợ phải trả của công ty là 2.724 tỷ đồng, cao gấp 8,5 lần vốn chủ sở hữu. Sang năm 2021, sau khi tăng vốn từ 320 tỷ đồng lên 3.000 tỷ đồng, Vạn Trường Phát tăng tốc vay qua kênh trái phiếu.
Như vậy, lũy kế đến nay, doanh nghiệp đã phát hành 10.000 tỷ đồng trái phiếu, cao gấp 3,3 lần vốn chủ sở hữu bất chấp thua lỗ 2 năm liên tiếp.
Chính phủ chấn chỉnh và giám sát thị trường trái phiếu, cổ phiếu
Tại báo cáo, Bộ Tài chính cho biết, để chào mời trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cho nhà đầu tư cá nhân, nhiều công ty chứng khoán đã “lách luật” để “hô biến” nhiều nhà đầu tư cá nhân thiếu kinh nghiệm trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp bằng hợp đồng mua kỳ hạn trái phiếu chính phủ hoặc chứng khoán niêm yết trong thời gian 2-4 ngày. Tư vấn cho nhà đầu tư cá nhân không trực tiếp đứng tên mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ mà ký hợp đồng dân sự với công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại đứng ra mua hộ.
Trong số 358 doanh nghiệp phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trong năm 2021, có tới 57 doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ trước khi phát hành, 45 doanh nghiệp có nợ vay lớn hơn 10 lần vốn chủ sở hữu, và 10 doanh nghiệp có nợ vay lớn hơn 5 lần vốn chủ sở hữu.
Có tình trạng doanh nghiệp này phát hành trái phiếu doanh nghiệp để góp vốn, mua cổ phần, mua trái phiếu của doanh nghiệp khác, lấy tiền cho doanh nghiệp khác vay, hoặc phát hành trái phiếu doanh nghiệp để chuyển vốn “lòng vòng” nhằm lách quy định về giới hạn cho vay/đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của các ngân hàng với một khách hàng, nhóm khách hàng.
Trong phiên thảo luận tại Quốc hội chiều 1/6 vừa qua, Chính phủ nhấn mạnh việc tăng cường quản lý, giám sát thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản, bảo đảm phát triển lành mạnh, an toàn và bền vững.
Trước đó, để bảo đảm thị trường trái phiếu doanh nghiệp hoạt động ổn định, lành mạnh, minh bạch, an toàn, phát triển bền vững và hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất tuân thủ quy định pháp luật, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Minh Chính yêu cầu Bộ trưởng Bộ Công an chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương khẩn trương phối hợp với các cơ quan liên quan điều tra, xác minh để xử lý nghiêm minh hành vi vi phạm theo đúng quy định của pháp luật, bảo đảm các hoạt động phát hành, đầu tư và sử dụng vốn trái phiếu doanh nghiệp đúng mục đích, hiệu quả, lành mạnh, minh bạch, ổn định, an toàn, góp phần phát triển sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và ổn định kinh tế vĩ mô.
Thủ tướng Chính phủ giao Bộ trưởng Bộ Tài chính, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chức năng theo dõi, giám sát chặt chẽ diễn biễn thị trường tài chính, tiền tệ, các hoạt động phát hành, đầu tư, phân phối, giao dịch và sử dụng vốn trái phiếu doanh nghiệp, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật hiện hành...
Tác giả: An Bình
